Toplu Taşıma Master Planı’nda hedef üç ay içerisinde uygulamaya geçmek

Köyde yaşayanların kent merkezine günün belli saatlerinde daha rahat gidip gelebilmelerini, şehir içindeki toplu taşıma sisteminin ise çok daha erişilebilir olmasını sağlamak amacıyla hazırlanan “KKTC Toplu Taşıma Master Planı”nın önümüzdeki üç ay sonunda uygulamaya konması hedefleniyor.

Sektör temsilcilerinin görüşlerinin alınması aşaması tamamlanan yeni plana göre, elektronik ücret toplama sistemi getirilecek toplu taşımacılık her bölgede kurulacak kooperatifle yürütülecek. Toplu taşıma araçlarına 0-5 yaş sınırlaması ve sağ direksiyon şartı öngörülüyor. Yaş sınırlamasına kademeli bir geçiş ve kurulacak kooperatif işletim sistemiyle hibe ya da kredi yöntemiyle araç yenilemeye ekonomik kolaylıklar planlanıyor.

Üniversitelerin toplu taşıma hizmetinden çekilmesi; Milli Eğitim Bakanlığı’nın yürüttüğü ilkokullar hariç, ortaokul, lise ve üniversite öğrencilerinin yeni toplu taşımacılık sisteminde oluşturulacak kartlı sistemle taşınması hedefleniyor.

Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı ile Düzce Belediyesi arasında Mayıs 2023’te imzalanan işbirliği protokolü çerçevesinde hazırlanan “KKTC Toplu Taşıma Master Planı”nda veri toplama ve konuyla ilgili tarafların görüşlerin alınması aşamaları tamamlandı.

Düzce Ulaşım A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Bekir Ilıcalı, master planında bugüne kadar yapılan çalışmalar, KKTC’nin toplu taşıma yapısı, sorunları ve master planda hedeflenen çözüm önerileri hakkında Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) muhabirine açıklamalarda bulundu.

-“Mayıs 2023 itibarıyla KKTC’de toplu taşıma master planının çalışmalarına başladık”

Düzce Belediyesi tarafından projenin hazırlanmasıyla ilgili görevlendirilen Bekir Ilıcalı, Türkiye’de 40’a yakın şehirde toplu taşımacılık konusunda çalışma yaptığını ve Mayıs 2023 itibarıyla da KKTC’de toplu taşıma master planının çalışmalarına başladıklarını kaydetti.

Projenin ilk aşamasının mevcut verilerin toplanması olduğunu işaret eden Ilıcalı, bu kapsamda şehirlerin çekim noktaları, mevcut toplu taşıma yerleri, eğitim taşımacılığı, üniversitelerin yürüttüğü taşımacılık, şehirlerin imar planları gibi konularda veri topladıklarını söyledi.

Ilıcalı, daha sonra Mayıs ve Ekim aylarında iki bölümlü bir saha çalışması yaptıklarını, burada yaklaşık 30 kişilik ekiplerle üçer hafta boyunca hem üniversitelerde, hem de serbest toplu taşımacılıkta her durakta kaç yolcunun inip-bindiği, hangi güzergahların, hangi saatlerde kullanıldığı gibi konularda veri toplandığını dile getirdi.

Tüm bu çalışmalar sonucunda ülkenin toplu taşıma yapısı, sorunları ve potansiyeli hakkında bilgi edindiklerini anlatan Ilıcalı, bu sayede ülkede toplu taşımacılığa dair nasıl bir sitem kurulması gerektiği ve bunun için yapılması gerekenleri saptadıklarını anlattı.

-“Köylerde hiçbir şekilde toplu taşıma hizmeti yok. İnsanlar çok büyük mağduriyet yaşıyorlar”

Bekir Ilıcalı, ülke genelinde üniversitelerin yaptığı taşımacılık da dâhil olmak üzere günlük 67 bin dolayında toplu taşımacılık hareketliliği olduğuna dikkat çekti.

Ilıcalı şöyle devam etti:

“Lefkoşa’da iyi kötü bir sistem var ama diğerlerinde yok. Mağusa’da, Doğu Akdeniz Üniversitesi otobüsleri var. Sivil halk da bu otobüslere biniyor. Girne’de de kısmen bir sistem var. Girne-Lapta arasında araçlar var ama Çatalköy tarafına yok. Mağusa, İskele, Güzelyurt ve Lefke’de bir toplu taşıma sisteminden bahsetmek mümkün değil. Köylerde hiçbir şekilde toplu taşıma hizmeti yok. İnsanlar çok büyük mağduriyet yaşıyor.”

Bekir Ilıcalı, hazırladıkları proje kapsamında her bir şehrin köylerle olan bağlantılarını, şehir içerisindeki hatları, sefer saatlerini, otobüslerin seferini kaç dakikada tamamlayacağını, hangi güzergâhları/yolları izleyeceğini içeren bir hareket sefer işletim sistemini hazırladıklarını açıkladı.

Mevcut toplu taşımacılığın aynı zamanda halkın kolayca anlayıp, kullanabileceği bir yapıda olmadığını da işaret eden Ilıcalı, projenin hayata geçmesiyle köyde yaşayanların kent merkezine günün belli saatlerinde daha rahat gidip gelebileceklerini, şehir içindeki toplu taşıma sisteminin ise çok daha erişilebilir olacağını ve her caddeden otobüslerin geçeceğini aktardı.

–“Elektronik ücret toplama sistemi getirilecek”

Ilıcalı, proje kapsamında yeni bir uygulama olarak elektronik ücret toplama sistemi getirileceğini vurgulayarak, “Bu kartlı sistemde sadece ulaşım ücreti toplanmayacak. Oluşturulan teknolojik altyapıyla tüm araçların hareketliliği, araç içerisindekilerin davranışları, aracın son durağa kadar gidip gitmediği, seferin ne kadar zamanda tamamlandığı ya da yolculukta bir aksama olup olmadığı bu dijital sistemde görülebilecek.” şeklinde konuştu.

Planlanan yeni sistemde üniversitelerin toplu taşıma hizmetinden çekilmelerini istediklerini aktaran Ilıcalı, ilkokul öğrencilerinin ise aynı şekilde yine Eğitim Bakanlığı’nın yürütmesinde olurken, ortaokul ve lise öğrencilerinin oluşturulacak yeni kartlı sisteme taşınmalarını içerdiğini kaydetti.   

Eğitim Bakanlığı’nın tüm öğrenci taşımacılığı için geçen yıl bir milyar iki yüz milyon lira ödediğine dikkat çeken Ilıcalı, projeye göre “İlkokullar aynen devam etmesi yanı sıra Eğitim Bakanlığı yeni oluşturulacak kartlı sisteme 350 milyon TL aktarmasıyla ortaokul ve lise öğrencilere ücretsiz kart verilecek. Bu sayede Eğitim Bakanlığı yılda 700 milyon lira gibi bir tasarruf elde edecek.” dedi.

Bekir Ilıcalı, yeni toplu taşımacılığın Lefkoşa, Girne, Mağusa, İskele ve Güzelyurt ile Lefke birlikte olmak üzere beş bölgeli bir yapılanma olmasının ve her bölgede kurulacak bir kooperatifle bu yapılanmanın yürütülmesinin amaçlandığını söyledi.

Mevcut taşımacılar ile bu sistemi yürütmek istediklerini de aktaran Ilıcalı, ancak taşımacıların kooperatiflere üye olmaları gerektiğini belirterek, şöyle konuştu: 

“Projemizde hangi güzergâhta kaç metrelik araçlar olacağı belli. Büyük otobüsler var. Küçük otobüsler var. Tüm bunlar sistem içerisinde belirlenen hatlarda ve saatlerde hizmet verecekler. Ayrıca bu araçların tek tip olması, tek model olması, tek renk olması gibi kriterlerimiz var. Trafik güvenliği açısından sağdan direksiyonlu araçlar olması bizim için önemli.”

Ilıcalı beş bölgeli taşımacılık kooperatif sisteminin bir de üst otorite tarafından yönetileceğinin altını çizerek, “Bu otoritenin beş tane bölgenin denetimini, işletimini yöneten kar amacı gütmeyen bir yapı olacağını ifade etti.

Üst otorite olarak belirlenen yapının içerisinde ilgili bakanlıktan, belediyelerden, bölge taşımacılık şirketlerinden, üniversitelerden temsilciler olacağını işaret eden Ilıcalı, tüm bu temsilcilerin bir yönetim kurulu gibi sistemi yöneteceğini kaydetti.

-“Mevcut araçların çok önemli bir kısmı toplu taşıma standartlarının dışında kalıyor”

Bekir Ilıcalı, ülkedeki mevcut araçların çok önemli bir kısmının toplu taşıma standartlarının dışında kaldıklarını da dile getirerek, “Elinde 50 yaşında olan araç var. 50 yaşındaki araçla toplu taşıma hizmeti yapmayı düşünmüyoruz, araç sıfır-beş yaş arasında olmalı.” dedi.  

Yaş sınırlamasına kademeli bir geçiş yapılabileceğini, örneğin maksimum on yaşına kadar olan araçları sistem içinde tutabileceklerini söyleyen Ilıcalı, “Bunların değişimi için üç yıl süre verebiliriz. Diğer tarafta kooperatif işletim sistemi kurduğumuz zaman bunların hibe alma, kredi alma gibi durumları ortaya çıkacaktır.” şeklinde konuştu.

“Bu ülkenin çocuklarının yanan otobüslerde, devrilen otobüslerde seyahat etmesi bizim ağrımıza gidiyor.” diyen Ilıcalı, araçlarda yaş şartının önemini işaret etti.

Bekir Ilıcalı, proje hakkında toplumun birçok kesimi ile görüştüklerini söyleyerek, “Projeyi iki kez Bakanlar Kurulu’nda anlattık. İki tane toplu taşımacılık birliğiyle, Esnaf ve Zanaatkârlar Odası’yla, üniversitelerin üst yönetimleriyle, belediye başkanlarıyla görüştük. Onlara sunumlar yaptık. Onların önerilerini dinledik. Hepsiyle asgari müştereklerde birleşen bir sistem korumayı hedefliyoruz.” dedi.

Proje aşamasında sona geldiklerini vurgulayan Ilıcalı, önümüzdeki üç ay içerisinde projenin artık son halini verip, uygulamaya hazır hale gelmesini beklediklerini kaydetti.

Ilıcalı konuşmasında, projenin Kuzey Kıbrıs şartlarına uygun olarak hazırlandığını da belirterek, çalışmada buradaki nüfus sayısı göz önünde bulundurularak yapıldığını, ülkenin sıcak bir yer olması nedeniyle planlamada insanların daha az yürümesini öngördüklerini, üniversite taşımacılığı ya da Eğitim Bakanlığı’nın üstlendiği taşımacılığı dâhil ederek değerlendirmede bulunduklarını ifade etti.

(GHA/FEZ)    Fotoğraflı

Haber: Gülden Hacımevlüt Alyaz    Fotoğraf: Timuçin Yıldırım