Tarım Bakanlığı ev sahipliğinde düzenlenen KKTC Su ve Toprak Kaynakları Master Planı açılış programı bugün yapıldı.KKTC’nin Toprak ve Su Kaynakları 50 Yıllık Planı’nın hazırlanacağı KKTC Su ve Toprak Kaynakları Master Planı Açılış Programı Saygı Duruşu’nda bulunulması ve ardından İstiklal Marşı’nın okunması ile başladı.
Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından KKTC’de yapılan yatırımları ve Master Plan çerçevesinde yapılacak çalışmaları anlatan sinevizyon gösterisi sunuldu.
İlk açılış konuşmasını Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Hüseyin Çavuş’un yaptı.Bakan Çavuş, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Asrın Projesi’nin ile başlayan süreçte gelen suyun tarımsal üretimle taçlandırıldığını ifade etti.
Türkiye’den gelen suyun neredeyse KKTC’nin her noktasına ulaştığını belirten Çavuş, suyun içme ve kullanma ihtiyacının yanı sıra toprakla buluşmasının ardından, sanayi ve turizmle birleşerek katma değer noktasına gelmesinin en büyük hedef olduğunu vurguladı.
Bugün ikinci aşama olarak nitelendirilen projede suyun toprakla buluşmasından sonraki dönemin planlanacağına işaret eden Çavuş, yakın geçmişte yaşanan pandemi sürecinin, gıdanın önemini bir kez daha ön plana çıkardığına dikkati çekti.
Güzelyurt’tan başlayarak 18 bin hektar narenciyenin sulanması için ilk suyun verileceğini belirten Çavuş, bir hayal ile başlayan proje ile Mesarya Ovası’nın da suya kavuşacağını kaydetti.
Çavuş, teknik konular ile sahada aktif olarak çalışanların büyük emek harcadığını belirterek “Bizler de onlara projenin selameti açısından her türlü desteği vermeye kararlıyız” dedi.
Türkiye Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı da sözlerine, vazgeçilmez bir nimet olan suyun, tüm canlıların hayat kaynağı olduğuna işaret ederek başladı.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde son 21 yılda suyla ilgili çok önemli ve geniş kapsamlı yatırımlar gerçekleştirildiğini dile getiren Yumaklı, bu projelerden biri olan Asrın Projesi’nin de tamamlanarak Anadolu suyunun KKTC’ye iletildiğini ve bugün itibarı ile hizmete alınan dağıtım hatları ile KKTC’deki belediyelerin tamamına suyun ulaştığını belirtti.
Bakan Yumaklı “Biz Sayın Cumhurbaşkanımızın su medeniyettir sözünü kendimize rehber edinerek nasıl içme suyu meselesini çözdüysek sulama suyu meselesini de sizlerle el ele gönül gönlüne vererek çözeceğiz inşallah” dedi.
Günümüz itibariyle 5.7 kilometre uzunluğundaki Güzelyalı ve Mesarya ovaları iletim tüneli 18.730 dekar araziye sulama suyu temin edecek orta birinci kısım işlemlerinin tamamlandığını anlatan konuk bakan, “Ayrıca 44 kilometre uzunluğundaki Mesarya Ovası’na sulama suyu iletecek iletim hattının ikinci kısım ihalesi de yapılmıştır bu hattına getireceği su ile Mesarya Ovası da suya kavuşmuş olacak” diye konuştu.
Sadece suyu sağlamanın değil, su kaynaklarının da korunması konusunda çalışmaların devam ettiğini belirten Bakan Yumaklı, bu çerçevede şebeke ve yağmur suyu atık hatlarının da inşa edileceğini kaydetti.
Proje ile ilgili finansal bilgiler de paylaşan Bakan Yumaklı “Türkiye Cumhuriyeti olarak her zaman olduğu gibi Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin yanında olmaya devam edeceğiz Tarım ve Orman Bakanlığı olarak gerçekleştirdiğimiz bu projelerin ve hayata geçireceğimiz projelerin toplam tutarı 31 milyar liraya ulaştı bugünkü fiyatlarla bunun 15 milyar lirası harcandı. Bütçenin geri kalanı bu bahsetmiş olduğum projelere harcanmış olacak” dedi.
Başbakan Ünal Üstel hayatın vazgeçilmezi olan suyun tüm insanlık ve canlılar için yaşamsal bir ihtiyaç olduğuna dikkati çekti.
Kurak bir ada olan Kıbrıs’ın, yüzyıllardır susuzlukla boğuşmak zorunda kaldığını anımsatan Başbakan Üstel, bu nedenle, su meselesinin, tarih boyunca Kıbrıs adasının en öncelikli konuları arasında yer aldığını kaydetti.
Türkiye’den su getirilmesi projelerinin çeşitli şekillerde birçok kez denendiğini, anlatan Üstel UBP hükümetlerinin programlarında yer alan Türekiye’den su getirilşmesi konusunun yine kendileri döneminde hayat buluğunu belirtti.
Başbakan Üstel, zamanın projenin hayata geçirilmesini savunanları haklı çıkardığını projenin kullanma suyu etabından sonra ikinci en büyük etabı olan tarımsal sulama etabının ilk aşamalarının tamamlandığını belirtti.
Başbakan Üstel, Asrın Projesi diye adlandırılan dev projenin etap etap gerçekleşmekte olduğunun da altını çizerek, “Kablo ile elektrik projesini de 1984 yılında yine bizim tarafımızdan dile getirilmiş projelerden bir tanesidir.ve yıllar sonra, elektrik hayalini gerçeğe dönüştürmek üzere ilk adımları atmayı Allah bize nasip etmiştir. İnşallah bir hayalin daha gerçeğe dönüştüğüne hep birlikte tanıklık edeceğiz. Türkiye ile birlikte, bir ve kardeş olarak, birbirimize tam güven ve uyum içerisinde yürüdüğümüz sürece bilinmelidir ki Kıbrıs Türk Halkının gerçekleştiremeyeceği hiç bir büyük proje ve büyük hayal olamaz” diye konuştu.
KKTC‘ye Su İletim Projesi’nin ikinci etabı olan “Güzelyurt ve Mesarya Ovası Sulama Projesi” kapsamında Türk Mühendislerce tam 5.7 kilometre uzunluğunda bir tünel inşa edildiğini kaydeden Başbakan Üstel, bunun yanı sıra Güzelyurt Ovası ve Mesarya Ovası ile suyu buluşturmak için kilometrelerce su iletim hattı yapıldığını ve yapılmaya devam ettiğini belirtti.
Başbakan Üstel, şu anda Güzelyurt ovasında 18 bin dekarın sulanmasını sağlayan projenin, tüm etapları ile tamamlanması ile Güzelyurt’ta yaklaşık 35 bin, Mesarya Ovası’nda ise yaklaşık 98 bin dekar arazinin sulanması mümkün olacağını kaydetti.
Dünya genelinde su kaynaklarının her geçen gün azalmakta olduğunu ülkelerşin bu nedenle savaşın eşiğine geldiğini anlatan Üstel, bu açıdan, Türkiye’den gelen can suyunun Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne taşınmasının finansal bir olaydan öte yaşamsal bir olay olduğuna vurgu yaptı.
Başbakan Üstel, KKTC’nin gıda ihtiyacını karşılamasının ekonomiktir ve stratejiktir” bir konu olduğunu da belirtti.Suyun Güzelyurt ovası ile buluşmasının ve bölgedeki narenciyenin korunmasının her bakımdan önemli olduğunu söyleyen Üstel, Suyun gelmesi kadar ne şekilde ve nasıl kullanılacağının önemli olduğunu anlatan Başbakan bu anlamda tarım sektörüde düşünülerek planlamalar yapıldığını söyledi.Üstel bu hedef doğrultusunda Türkiye ile işbirliği içinde büyük projeleri hayata geçirmek için gerekli adımları attıklarını ifade etti.
Başbakan Üstel, “Su projesi bunlardan biriydi.Havalimanı projesi bunlardan biriydi. Enterkonnekte sistemle Türkiye’den kablo ile elektrik getirilmesi projesi bunlardan biridir” dedi.
Türkiye ile imzalanan, Mali ve İktisadi İşbirliği Antlaşmasında yer alan, karayollarının geliştirilmesi, sağlık ve eğitim alanındaki yapısal iyileştirmeler, teknoloji alanında atılacak adımlar, hızlı internete geçiş gibi süreçlerin bu vizyona uygun adımlar olacağını kaydeden Başbakan Üstel, bu noktada en büyük desteğin her zaman olduğu gibi anavatan Türkiye’den geldiğini kaydetti.
Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ise konuşmasının başında teknik detayların önceki konuşmalarda ortaya konduğunu ve önemli veriler paylaşıldığını belirtti.
Yılmaz tarım sektörününün önemini hiçbir zaman yitirmediğine dikkat çekti. Cevdet Yılmaz, son yıllarda özellikle küresel iklim değişikliği, pandemi, Ukrayna-Rusya savaşı gibi jeopolitik gerilimlerin tarım ve gıdanın stratejik yönünü çok daha güçlü şekilde ortaya koyduğuna da vurgu yaptı.
Parayla bile belli imkanların bulunamaz hale geldiğine işaret eden Yılmaz, gelecekte de bu anlamda ciddi meydan okumalar olacağının altını çizdi.
Yılmaz, tarım ve gıda arz güvenliğinde belli bir yeterlilik düzeyini sağlamanın hayati unsur olduğunu bu bilinç ve farkındalıkla bu tip projelere yaklaşılması gerektiğini söyledi.Yılmaz, bu projelerin sonuca ulaşması için planlı programlı çalışmanın son derece kıymetli olduğunu ifade ederek “Tanımadığınız şeyi yönetemezsiniz analiz etmediğiniz bir konuyu sağlıklı bir şekilde idare edemezsiniz, bu konuda yapılacak ölçüm ve analizler önemlidir” dedi.
Ortak akılla hareket etmenin önemine de dikkati çeken Yılmaz, KKTC’deki çiftçiler ve tarım sektöründeki paydaşların bakış açısı ve fikirlerinin bu programa yansıyacağını bu şekilde hazırlanacak master plan doğrultusunda KKTC’de çok daha verimli, bir yapı oluşacağını ifade etti. Yılmaz konuşmasında, suyu verimli kullanmanın önemine de dikkat çekti.
Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ise açılış konuşmasında bütün projelerin aşama aşama Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Türk Dünyası ile entegrasyonu ve bu entegrasyonla birlikte buradaki potansiyelin yakalanması için yapılan tarihsel çalışmalar olduğunu belirtti.Cumhurbaşkanı Tatar, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Türkiye’ninyaptığı siyasi anlaşmaların ve ekonomik işbirliği protokollerinin, Kıbrıs Türk halkının öz yurdu anavatanı ile olan ilişkilerinin bu aşamaya gelmesi açısından önemine vurgu yaptı.
“Anavatan Türkiye ile olan ilişkilerimize çok önem vermekteyiz zaman zaman farklı yorumlar yapılabilir ama baktığımızda böyle bir projenin oluşturulmasında milyar dolar verseniz böyle bir projeyi başaramazdınız” diye konuşan Cumhurbaşkanı Tatar, böyle bir projeye başlamak için hiçbir finans kuruluşunun, Dünya Bankası’nın veya başka kuruluşların “hayal görüyorsunuz” diyerek böyle bir girişime geçit vermeyeceğini söyledi.
Tatar, gösterilen irade ile aşama aşama projenin geliştirildiğini ve deha bir mühendislik ile deniz altında asma borularda suyun geldiğini anımsattı.
Mega projelerle algının değiştiğini anlatan Cumhurbaşkanı Tatar, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin siyasi ambargolar ve izolasyonlara rağmen gerek su projesi gerek kablo ile elektrik projesinin bir özgüven oluşturduğunu ifade etti.
Cumhurbaşkanı Tatar, yaşam kalitesini arttırmayı hedefleyen bir anlayış içinde yola devam edileceğini kaydetti.
BRT
